Windows, 1985’ten bugüne uzanan büyük bir birikimin ürünü. Eğer o tarihten sonra doğduysanız Windows 1.0, bu günlere nasıl gelindiğini size gösteren en iyi şey olacak.
Windows 1.0, 20 Kasım 1985 tarihinde İngilizce olarak yayımlanmış ve kısa sürede büyük bir ilgiyi üzerine toplamıştı. Microsoft tarafından geliştirilen bu işletim sistemi, temelde MS-DOS adlı işletim sistemi üzerine kurulmuş bir arayüzden oluşuyordu.
Bugün kullandığımız Windows sürümlerinin atası olan Windows 1.0 işletim sistemi, kullanıcılara komut yazarak bilgisayarı yönetmek yerine, fare ile uygulamalara tıklayarak işlemleri basitçe gerçekleştirme imkânı sunmuştu.
Bir arayüz kullandığı için ekran kartına ve fareye ihtiyaç duyan Windows 1.0, bu donanımların maliyeti sebebiyle yüksek popülerliğe ulaşamasa da birçok kullanışlı özelliği içinde barındırıyordu. Bugün o özelliklerden bazıları hâlâ hayatımızda. Gelin, Windows 1.0’ı tekrar hatırlayalım.
1. Manidar şekilde mavi renge sahip karşılama ekranı:
Windows 1.0’ın karşılama ekranı, hiçbir animasyon içermeyen mavi bir temanın üzerinde oluşturulmuş bilgilendirici yazılardan oluşuyordu. Ayrıca karşılama ekranına bakarak Microsoft’un logosunun günümüze kadarki değişimini gözlemlemek mümkün.
2. Yeni neslin gözünde fosil değeri taşıyabilecek bir arayüz:
Sizi karşılayan açılış ekranının hemen ardından gelen arayüz, Windows 1.0’ın tüm uygulamalarının bulunduğu bir menü görevi görüyordu. Arayüzde toplamda 40 öğe bulunuyordu, menüdeki uygulamaların çoğu “Not Defteri” tabanlıydı. 11 adet “.fon” uzantılı yazı karakteri dışında, 4 adet de hazırda gelen “.txt” ve “.doc” uzantılı doküman, arayüzdeki menüde konumlandırılmıştı.
Hesap Makinesi, Kişi Kartları, Saat, Not Defteri, Reversi Oyunu gibi diğer uygulamalara da bu ekran üzerinden ulaşılabiliyordu. Bu listeyi bir yerden hatırladınız mı?
3. Aşırı ama aşırı kullanışlı Dokümanlar ve Not Defteri:
Çoklu ekran kullanımına izin veren Windows 1.0 ile aynı anda iki ya da daha fazla pencere açılabiliyordu. Hazırda gelen 4 dokümandan ilki ABC.TXT dosyasıydı. İçerisinde “Bu ABC.TXT dosyasının içeriğidir” şeklinde bir mesajla gelen bu dosya, kullanıcıları Not Defteri’ne alıştırmaya yönelik eklenmiş gibi görünüyor.
DOTHIS.TXT dosyası ise yapılacakları listeleyip kendinize bir plan oluşturabileceğiniz bir dokümandı. Ayrıca kullanıcıları Not Defteri’ne ısındıracak PRACTICE.DOC dosyasının yanında README.DOC ile de Windows 1.0’ın kullanım kılavuzuna ulaşılabiliyordu.
“Biz ne ‘beni oku’ dosyaları gördük.” dediğinizi duyar gibiyiz:
NOTEPAD.EXE uygulaması, Windows 1.0’ın en kullanışlı uygulaması olabilir. Kendi dokümanlarınızı oluşturup, düzenleyip, saklayabileceğiniz uygulama ile arayüzdeki yazı fontlarını da kullanabiliyordunuz.
Mesela şöyle:
4. Zor sorulara gelemeyen hesap makinesi:
Hesap Makinesi, Windows 1.0’ın bir diğer kullanışlı özelliğiydi. Sekiz haneli sonuçlara kadar işlem yapabilen Hesap Makinesi, eğer 9 haneli bir sonuca ihtiyacınız varsa sizi yarı yolda bırakabiliyordu. Yine de o dönem için harika olarak nitelendirilebilecek hesap makinesine, arayüzden erişmek mümkündü. O zamanlar bir hesap makinesini çökertmek çok kolaydı:
5. İleri tarihe hatırlatıcı kurabildiğiniz takvim:
Windows 1.0 ile Takvim uygulaması kullanılarak planlar, dijital ortama aktarılabiliyordu. Ayrıca Takvim uygulamasının içinde barındırdığı alarm özelliğiyle hatırlatıcı oluşturmak da mümkündü.
6. Kartvizitlerin dijitalleştiği ilk dönemler:
Windows 1.0’da kullanıcıların bir adres ve telefon defteri oluşturabilmesi için oluşturulmuş Kartlık uygulaması, o dönemde bir devrim niteliğindeydi.
7. Saatin kaç olduğunu anlamak için bir cetvele ihtiyaç duyacağınız bu saat:
Kullandığımız Windows işletim sistemi yüklü cihazlarda, saati öğrenmek için sağ alt köşeye bakmak yeterliyken, Windows 1.0’da bu işlem o kadar kolay değildi. Arayüze girip, Saat uygulamasını açıp saati öğrenebileceğiniz uygulamada, akrep ve yelkovanın hareket ediyor olması bile o dönem için oldukça gelişmiş bir durumdu.
9. Herkes bilmez bu oyunu: Reversi
Othello ismiyle de bilinen Reversi oyunu, kullanıcıların bilgisayarlarda eğlenebilmesi için eklenmiş ilk oyundu. Bir strateji oyunu olan Reversi’de amaç, rakibe ait taşlardan daha fazla taşa sahip olarak oyunu bitirmekti.
9. Finale geçmeden önce, unutulmaz olan diğer özelliklere bir saygı duruşu:
Windows 1.0’da HP marka yazıcı kullanarak çıktı almak mümkündü. Yazıcının sürücüsü otomatik olarak arayüzde yüklenmiş olarak geliyordu. Aynı zamanda komutlarla bilgisayarı yönetmek isteyenler için de Terminal kullanıma sunulmuştu.
10. Efsaneler efsanesi Paint:
Windows 1.0’da Paint ismiyle dikkatleri üzerine toplayan çizim programı, Windows 3.0 ile Paintbrush ismini alıp Windows 95 ile tekrar kendi ismiyle geri dönmüştü. Windows 1.0’da beri kullanılan Paint, günümüze kadar birçok yeni özellik kazandı.
Her şeye rağmen Paint, temel özellikleriyle hâlâ o günlere göz kırpıyor:
Windows 1.0’dan Windows 11’e geldiğimiz süreçte tam 38 yılı geride bıraktık. Windows’un 38 yılda gösterdiği gelişim ve değişim bariz bir şekilde göze çarpıyor.