Walt Disney Company (bilinen diğer adıyla sadece Disney), birçok insanın çocukluk masallarının bir simgesi hâline gelen bir şirket. Sadece çeşitli animasyon filmleriyle değil, aynı zamanda birçok şirketi bünyesine dâhil ederek büyümeye devam ediyor.
Walt Disney Company, 16 Ekim 1923 yılında Amerika’da kurulan bir eğlence ve medya şirketi olarak biliniyor. Walt Disney ve Roy O. Disney tarafından kurulan şirket, kurulduğu yıldan beri animasyon, eğlence parkları, televizyon, film ve müzik gibi birçok alanda faaliyetlerini sürdürüyor.
Disney’in yıllardan beri bu kadar bilinmesi ve kapsadığı bu kadar alanda uzun süredir hakimiyetini korumasının arkasında çeşitli şirketleri satın alması var.
Walt Disney’in satın alımları, şirketin tüm dünya tarafından bilinmesinde büyük katkı sağladı. Disney evrenine giren şirketleri gördüğünüzde biraz şaşırabilirsiniz çünkü hiç tahmin etmediğimiz isimler var.
Amerika’nın en popüler yayım ağı: ABC (American Bradcasting Company)
ABC, Amerika’nın en çok bilinen televizyon yayım ağıdır. 1943 yılında kurulan ABC, geniş bir televizyon programı yelpazesi sunuyor. Haber, eğlence, spor etkinlikleri ve daha birçok yayına ev sahipliği yapan şirket, kurulduktan birkaç yıl sonra büyük bir alana yayılmaya başladı.
Walt Disney ise hâlen hayattayken bu büyümeyi fırsat bilip ABC ile birleşme kararı verdi. Ancak 1954 yılında ABC, Disneyland’e 500.000 dolar ve ayrıca 4.5 milyon dolarlık bir yatırım daha yapıp Disneyland’in üçte birini satın aldı.
Tam altı yıl sonra Disney, ABC’nin yaptığı tüm yatırımları 7.5 milyon dolar karşılığında satın aldı. İki şirket arasındaki bağ o kadar güçlendi ki Disney ABC’yi 1995 yılında satın aldı ve ardından bunu 1996 yılında resmî olarak duyurdu.
Spor yayını deyince akla ilk gelen isimlerden biri: ESPN (Entertainment and Sports Programming Network)
Disney’in ABC’yi satın almasından sonra yayım hakları ABC’ye ait olan ESPN, %80’lik bir pay ile Disney’e geçti. Kalan %20’lik pay ise Hearst Communications isimli haber odaklı yayın şirketine ait.
Ayrıca Disney, ABC’yi satın alarak ABC Radio, A&E, The History Channel ve Lifetime dâhil olmak üzere birçok ABC kuruluşunun yüzdelik payına sahip oldu.
Çizgi romanlardan beyaz perdeye kadar giden uzun bir yol: Marvel
Disney’in büyük satın alımlarından bir diğeri ise Marvel Studios oldu. Iron Man ve Incredible Hulk’ın vizyona girmesinden sonra şirket, 2009 yılında Marvel’ı gözüne kestirdi ve o zamanlar için çok büyük bir parayla, 4 milyar dolara satın aldı.
Tabii sadece Marvel Studios değil, şirket aynı zamanda Marvel evrenindeki neredeyse bütün karakterlerin de mülk sahibi olmuş oldu. Tüm hakları Fox’a ait olan X-Men ise daha sonra Marvel’a dahil oldu.
Star Wars efsanesinin doğduğu yer: Lucasfilm
Disney’in bünyesinde bulunan House of Mouse, George Lucas’a ait olan Lucasfilm’i 2012’de yine 4 milyar dolara satın aldı. O dönemlerde bu satın alıma birçok kişi şaşırdı ve bir yandan da heyecanlandı. Çünkü Star Wars ve Indiana Jones evrenleri, Disney bünyesinde yayımlamaya devam edecekti.
Şirketin satın alma süreci esnasında Star Wars Episode VII: The Force Awakens’ın proje geliştirmeleri devam ediyordu ve hayranlar açıkçası pek şaşırmıştı. Çünkü bu satın alma, şirketten hiç beklenmedik bir adım olarak geldi.
Görselini görünce bile meşhur jenerik müziği çalıyor: 21st Century Fox
Disney, satın alımları ile insanları hayrete düşürmeye devam etti. Bu sefer de Amerika’nın en büyük yayın şirketlerinden biri olan 21st Century Fox’u kendi bünyesine kattı ve şirketin eğlence departmanını Aralık 2017’de 71.3 milyar dolara satın aldı.
Bu satın alma işlemi 2019’da tamamlandı ve 21st Century Fox’un projeleri sayesinde Disney, Disney+ platformunun temellerini atmaya başladı. Ardından Fox’un ilgili medya kütüphanelerini satın almak istedi ve şirketin CEO’su olan Rupert Murdoch ile bir anlaşma imzaladı.
Disney doğal olarak o zamanlar 20th Century Fox, 20th Century Fox Television Productions isimleriyle bilinen departmanları, Fox Television Animation, Fox 2000, Fox Searchlight ve FX’i de bünyesine kattı. Tabii yeni yüzyıla geçtiğimiz için isim değişikliğine gitti ve “20st” yerine “21st” ibaresini kullanmaya başladı.
Şirket yerinde duramıyordu, sonrasında Hulu’da %30 ve National Geographic Partners’ta %73 oranında hisse satın aldı. Disney+’ta çeşitli doğa belgeselleri görmemizin temel sebebi de bu aslında.
Selena Gomez, Miley Cyrus ve Demi Lovato gibi ünlü isimlerle çalışan plak şirketi: Hollywood Records
Hollywood Records isimli plak şirketi, 1989 yılında Disney tarafından kuruldu ancak içeriğimizde bu şirketten bahsetmemizin sebebi, Disney’in tekrar satın almalarla kendi bünyesindeki şirketleri daha fazla büyütme çabası.
Dünyaca ünlü müzik grubu olan Queen’in tüm müzik haklarını 10 milyon dolara satın aldı. Bu satın alma biraz riskliydi çünkü o zamanlar grubun solisti Freddie Mercury, AIDS yüzünden ölmüştü ve bu da şirketin eleştirilere maruz kalma ihtimalini doğurmuştu.
Ancak Disney, 1991 ile 1995 yılları arasında Queen sayesinde 94 milyon dolar gelir elde etmeyi başardı.
Disney’in sahip olduğu diğer şirketler ise şöyle:
- Touchstone Pictures
- The History Channel (%50 hissesi Hearst Corporation’dadır)
- Lifetime (%50 hissesi yine Hearst Corporation’dadır)
- Vice Media (%10 hisse)
- Core Publishing
Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar derler. Disney de şimdiye kadar satın aldığı, kendi bünyesinde büyüttüğü ve hisselerine sahip olduğu şirketlerle büyümeye devam ediyor. İlerleyen zamanlarda tekrar bir satın alma gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceğini ise hep beraber göreceğiz.
