Alzheimer hastalığının erken teşhisi için kan testi geliştiren bilim insanları, hastalığın belirtileri ortaya çıkmadan 10 yıl önce kan dolaşımında bulunan bir şeker molekülü ile hastalığa yol açan anormal protein birikimleri arasında bir bağlantı buldular.
Alzheimer hastalığı, beyindeki nöronları öldüren amiloid beta ve tau proteinlerinin anormal birikimi ile karakterize bir hastalıktır. Bu proteinler beyinde kümelenir ve hafıza kaybı, bilişsel bozukluk ve davranış değişiklikleri gibi semptomlara neden olur. Alzheimer hastalığına kesin bir tedavi bulunmamakta ve etkileri geri döndürülememektedir.
Bu nedenle Alzheimer hastalığını mümkün olduğunca erken tespit etmek çok önemlidir. Erken teşhis, hastaların ve bakıcılarının hastalığa hazırlanmasına, tedavi seçeneklerini değerlendirmesine ve yaşam kalitesini arttırmasına yardımcı olabilir. Ancak Alzheimer hastalığını erkenden teşhis etmek için güvenilir ve kolay bir yöntem yoktu, en azından şimdiye kadar. Genellikle beyin taramaları, bilişsel testler ve omurilik sıvısı örnekleri gibi karmaşık ve pahalı yöntemler gerekiyordu.
Bu basit kan testi, Alzheimer hastalığını 10 yıl erkenden tespit edebiliyor
İsveç’teki Karolinska Enstitüsü’nden araştırmacılar, kan dolaşımındaki bir şeker molekülünü Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirdiler. Bu molekül, bisekte N-asetilglukozamin adı verilen bir glukan molekülüdür. Glukanlar, şeker moleküllerinden oluşan yapılar olup, proteinlerin yüzeyinde bulunuyor ve işlevlerini etkiliyor.
Araştırmacılar, İsveç Ulusal Yaşlanma ve Bakım Araştırması (SNAC-K) kapsamında 233 kişinin verilerini incelediler. Orijinal veriler 2001-2004 yılları arasında toplanmış ve katılımcıların yaşlarına göre belirlenen aralıklarla 17 yıl boyunca takip edilmiş. Kanlarında glukan ve tau seviyeleri eşleşen kişilerin Alzheimer tipi demans geliştirme olasılığı iki katından fazla olduğu görülmüş.
Bu bağlantı daha önce omurilikteki serebrospinal sıvıda görülmüştü ancak kan testleri yapmak çok daha kolaydır. Eğer bu bulgular bir Alzheimer tarama testine dönüşürse, araştırmacılar başka kriterler de eklemek istiyorlar. Örneğin, Alzheimer hastalığı geliştirme riski ile ilişkili olan APOE4 genine bakmak gibi.
Ayrıca, kan glikan ve tau düzeylerini, risk geni APOE4’ü ve bir hafıza testini hesaba katan basit bir istatistiksel modelin, hafıza kaybı gibi semptomlar ortaya çıkmadan neredeyse on yıl önce Alzheimer hastalığını %80’lik bir güvenilirlikle tahmin etmek için kullanılabileceğini kanıtlıyor bu buluş.
Kaynak: https://alz-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/alz.13024