İtalyan sineması denilince hepimizin aklına farklı alt türler gelecektir ama türü nasıl olursa olsun bu ülke filmlerinin, özellikle de bir döneminin, kendine ait özellikleri olduğu kesin.
İkinci Dünya Savaşı sonrası bütün Avrupa bir daha eskisi gibi olmayacak şekilde değişti, İtalya da bu değişime katılan ülkeler arasında. İtalya’da yaşanan bu değişimi en net gördüğümüz alan ise sinema oldu çünkü faşist Mussolini döneminde yapılan propaganda filmlerinden sıkılmış olan sinemacılar İtalyan filmleri ile yeni bir dünyanın kapılarının aralandığını herkese göstermek istediler.
İşte ne olduysa o günden sonra oldu ve İtalyan filmleri, yeni gerçekçilik akımı ile birlikte yeni bir kimlik kazandılar. Bu dönemin sinema üzerindeki etkileri o kadar büyük oldu ki bazılarını sonrasında ve hatta bugün yapılan filmlerde bile görmek mümkün. Tabii bütün külliyata hakim olmak kolay değil ama gelin bazı klasik İtalyan filmlerine yakından bakalım ve izleyiciye sundukları hikayeler üzerinden ülke sinemasının yapısını daha iyi anlayalım.
Keyifle izleyebileceğiniz klasik İtalyan filmlerinden bazıları:
- Il tempo si è fermato
- La ragazza con la valigia
- Mafioso
- Riso amaro
- Sacco e Vanzetti
- Roma ore 11
- Sedotta e abbandonata
- Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto
- Ladri di biciclette
- La meglio gioventù
- Nuovo Cinema Paradiso
Dağ başında iki adam: Il tempo si è fermato
- Yıl: 1959
- Tür: Dram
- Yönetmen: Ermanno Olmi
- Oyuncular: Roberto Seveso, Natale Rossi, Paolo Quadrubbi
- IMDb: 7.5
Il tempo si è fermato filmi, genç bir üniversite öğrencisinin yanına kaldığı adamın karısının doğum yapması üzerine onun görevi olan bekçiliği kabul etmesiyle başlıyor. Genç adam dağ başında bir barajda bekçilik yapmaya başlar. Bu sessiz ve ıssız ortamda yanında sadece onun gibi bekçi olan yaşlı bir adam vardır. Zaman geçip aradaki buzlar çözülünce iki adam arasında bir dostluk oluşmaya başlar.
Elinde bavuluyla kız başına: La ragazza con la valigia
- Yıl: 1961
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Valerio Zurlini
- Oyuncular: Claudia Cardinale, Corrado Pani, Jacques Perrin
- IMDb: 7.5
Dünyada Girl with a Suitcase adıyla vizyona giren La ragazza con la valigia filminde genç bir kadının hikayesini izliyoruz. Elinde bavuluyla zengin bir adam için sevgilisini terk eden genç kız, sonrasında yeniden ortada kalır. Bir yandan hayatta kalmaya çalışan bir yandan da çılgın bir gece hayatı yaşayan karakterimiz bir sahil kasabasına gittiği zaman işler iyice karışır ve onu kurtaracak olan erkek kardeşi olacaktır.
Her Sicilyalı mafya değildir: Mafioso
- Yıl: 1962
- Tür: Komedi, Suç, Dram
- Yönetmen: Alberto Lattuada
- Oyuncular: Alberto Sordi, Carmelo Oliviero, Gabriella Conti
- IMDb: 7.6
Başarılı bir kara komedi anlatısına sahip olan Mafioso, uzun yıllardır Milano’da çalışan bir Sicilyalının ailesini görmek için köyüne gitmesi ile başlıyor. Kendisi alışık olsa bile kuzeyli olan karısı bu ortama oldukça yabancı kalır. Karakterimiz eski arkadaşlarıyla hasret giderirken Elinde bavuluyla zengin bir adam için sevgilisini terk eden genç kız, Evden ava diye çıkan acemi suikastçi, kendini New York’ta bulacaktır.
Taşrada pirinç hırsızlığı: Riso amaro
- Yıl: 1949
- Tür: Suç, Dram
- Yönetmen: Giuseppe De Santis
- Oyuncular: Giuseppe De Santis, Carlo Lizzani, Gianni Puccini
- IMDb: 7.6
Dünyada Bitter Rice adıyla vizyona giren Riso amaro, İtalya yeni gerçekçilik akımının en dikkat çeken filmleri arasında. İki hırsız, Kuzey İtalya’da polisten kaçarken kendilerini kadın işçilerin arasında bulur ve onlarla beraber yola düşer. Kadın işçilerden bir tanesi, çalışma izni olmayan ikiliyi bir şekilde pirinç tarlalarında işe sokar. Sonrasında yaşananlar ise büyük bir hırsızlığın taşradaki yansımasını gözler önüne serer.
Gerçek suçluların öyküsü: Sacco e Vanzetti
- Yıl: 1971
- Tür: Biyografi, Suç, Dram
- Yönetmen: Giuliano Montaldo
- Oyuncular: Gian Maria Volonté, Riccardo Cucciolla, Cyril Cusack
- IMDb: 7.8
Sacco e Vanzetti filminde gerçekten yaşamış İtalyan asıllı iki anarşist olan Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti’nin hikayesini izliyoruz. İkili 1920 yılında ABD Massachusetts’te bir soygun yapmaya kalkarlar. Soygun sırada işler ters gider ve iki kişiyi öldürmek zorunda kalırlar. Bunun üzerine mahkemede her ikisi de ölüm cezasına çarptırılır. Film, uluslararası alanda pek çok ödüle layık görüldü.
Ölüme götüren işsizlik: Roma ore 11
- Yıl: 1952
- Tür: Dram
- Yönetmen: Giuseppe De Santis
- Oyuncular: Carla Del Poggio, Lucia Bosé, Raf Vallone
- IMDb: 7.8
İtalya’da işsizliğin en yüksek olduğu dönemde yaşanmış gerçek bir olaya dayanan Roma ore 11 filmi, bir sekreterlik işi için verilen iş ilanına 200 kadının başvurmasıyla başlıyor. Bir merdivende iş görüşmesi için bekleyen kadınlar arasında toplumun her kesiminden insan vardır. Merdivenin çökmesi, onlarca kişinin ölmesi ve onlarca kişinin de yaralanması üzerine hikaye derin bir sınıfsal sorgulamaya dönüşüyor.
Aynı bizim dizilere benziyor: Sedotta e abbandonata
- Yıl: 1964
- Tür: Komedi, Dram
- Yönetmen: Pietro Germi
- Oyuncular: Stefania Sandrelli, Saro Urzì, Lando Buzzanca
- IMDb: 7.9
Sicilya taşra hayatını ve geleneksel hayatını mizahi dille eleştiren bir yapım olan Sedotta e abbandonata filminde kalabalık bir aile hikayesi izliyoruz. Her şey büyük kız kardeşin nişanlısının küçük kız kardeşi kandırarak onunla ilişkiye girmesi ile başlar. 16 yaşındaki kız hamile kalınca babası, büyüğü bırakıp küçükle evlenmesini ister ama adam ortadan kaybolur. Bunun üzerine baba, aile şerefini koruma mücadelesine atılır.
Bir garip kara komedi: Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto
- Yıl: 1970
- Tür: Suç, Dram
- Yönetmen: Elio Petri
- Oyuncular: Gian Maria Volonte, Florinda Bolkan, Gianni Santuccio
- IMDb: 8.0
Ülkemizde Her Türlü Kuşkunun Ötesinde Bir Vatandaş Üstüne Soruşturma adıyla vizyona giren Indagine su un cittadino al di sopra di ogni sospetto filminde ilginç bir kara mizah anlatısı izliyoruz. Sayısız ödüle layık görülen filmin hikayesi, bir polis müfettişinin metresi öldürmesi ile başlıyor. Genç bir polis, müfettişe yardım ederek şüpheli olarak başkalarını ortaya atar.
İtalyan yeni gerçekçiliğinin ta kendisi: Ladri di biciclette
- Yıl: 1948
- Tür: Dram
- Yönetmen: Vittorio De Sica
- Oyuncular: Lamberto Maggioran, Enzo Staiola, Lianella Carell
- IMDb: 8.3
Ülkemizde Bisiklet Hırsızları adıyla vizyona giren Ladri di biciclette filmi demek, İtalyan yeni gerçekçiliğin ta kendisi demektir. Savaş sonrası Roma şehrinde geçen hikayede hayatta kalma mücadelesi veren sıradan bir işçinin hayatını izliyoruz. Uzun bir zaman sonra iş bulan ama iş için gerekli bisikleti çaldıran karakterimiz oğluyla beraber şehri karış karış gezmeye ve çalınan bisikleti aramaya başlar.
Orta sınıf aile destanı: La meglio gioventù
- Yıl: 2003
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Marco Tullio Giordana
- Oyuncular: Luigi Lo Cascio, Alessio Boni, Jasmine Trinca
- IMDb: 8.5
Dünyada The Best of Youth adıyla vizyona giren La meglio gioventù filminde bir aile üzerinden anlatılan bir tür kuşaklar arası çatışmaya tanık oluyoruz. 1966 yılında başlayan hikaye yıl yıl biraz daha katmanlı hale geliyor ve 2003’e kadar sürüyor. Kimlerine göre bir ömür süren bu süre boyunca orta sınıf bir ailenin kendi içlerinde ve dış dünya ile yaşadıkları çatışmalar ekrana yansıyor.
Eski bir dostun ölümü: Nuovo Cinema Paradiso
- Yıl: 1988
- Tür: Dram, Romantik
- Yönetmen: Giuseppe Tornatore
- Oyuncular: Philippe Noiret, Salvatore Cascio, Marco Leonardi
- IMDb: 8.5
Ülkemizde Cennet Sineması ismiyle vizyona giren Nuovo Cinema Paradiso, en önemli dünya klasiklerinden biri olarak kabul edilir ve müzikleri Ennio Morricone tarafından yapılmıştır. Hikaye, bir yönetmenin sevgilisinin ona annesinin aradığını ve Alfredo’nun öldüğünü söylemesi ile başlar. Alfredo aslında yönetmenin çocukluğunda ilk kez ona sinemanın ne olduğu gösteren bir film makinistidir.
Kendine özgü tarzlarıyla dikkat çeken klasik İtalyan filmlerinden bazılarını listeledik ve kısaca izleyiciye sundukları hikayelerden bahsettik. Elbette bu liste çok daha uzun olabilirdi. Listemizde olmasını istediğiniz İtalyan filmlerini yorumlarda paylaşabilirsiniz.