Her şeyin kontrolümüz altında olmasını istediğimiz günlük hayatımızda gerçekten tamamen hareketsiz kalmak mümkün mü?
Bir sandalyeye oturduğunuzu ve hareket etmeden durmaya çalıştığınızı düşünelim. Bu tamamıyla hareketsizlik midir dersiniz?
Kuantum fiziğinin en temel prensiplerinden biri olan belirsizlik ilkesi ya da bir diğer adıyla Heisenberg’in belirsizlik ilkesi ile bu soruya verilecek ilginç yanıtlar var.
Hareketsizlik nedir?
Hareketsizlik, dışarıdan bakıldığında vücudun gözle görülür bir hareket yapmaması durumu olarak tanımlanabilir. Ancak işler o kadar da basit değil.
Kuantum dünyasında, hiçbir şeyin tam anlamıyla hareketsiz olmadığını biliyoruz. Belirsizlik ilkesi, bir parçacığın konumu ve momentumunun (hızı ve yönü) aynı anda kesin bir şekilde bilinemeyeceğini söylüyor.
Bir parçacığın tam olarak nerede olduğunu bilirseniz, onun hızını kesin bir şekilde bilemezsiniz; tam tersine, hızını biliyorsanız konumunu bilmekte belirsizlik yaşarsınız.
Yani bu da demek oluyor ki her ne kadar hareketsiz duruyor gibi görünsek de atomlarımız sürekli titreşiyor ve hareket hâlinde.
Vücudumuz, kaslar ve refleksler yoluyla da sürekli bir hareket hâlinde.
İstemsiz olarak yaptığımız nefes alıp verme, kalp atışları ve sindirim gibi temel fonksiyonlar ise belirsizlik ilkesine göre çok daha karmaşık bir hâl alıyor.
Her bir kas hareketimiz ve nöron aktivitemiz, kuantum düzeyinde
sürekli bir hareketle ilişkili oluyor. Aslında ne kadar durmaya çalışsak
da hücrelerimiz ve moleküllerimiz harekete devam
ediyor. Bir anlamda, hareketsizlik hiçbir zaman mümkün değil. Kuantum
fiziği bize, bu hareketlerin doğrudan gözlemlenemese bile var olduğunu
gösteriyor.
Beynimiz de hareketsizliği kabul etmeyen bir yapıda.
Hareketsiz dursanız bile nöronlar arasında sinyaller sürekli iletiliyor ve aslında beynimiz aktif şekilde çalışıyor.
Beyin hücrelerimiz arasındaki iletişim de yine belirsizlik ilkesi ile
açıklanabilecek mikroskobik düzeyde hareketler içeriyor. Meditasyon
yapsanız bile beyin hâlâ bilgi işlemeye ve sinirsel aktivite üretmeye devam ediyor. Zihinsel hareketsizlik bile bir illüzyondan ibaret.
Kuantum dünyasında hareket sonsuz.
Atom altı parçacıklar sürekli olarak titreşiyor, yer değiştiriyor ve
birbirleriyle etkileşim hâlinde. Bu süreçler gözle görülemese de atomlar, elektronlar ve diğer parçacıklar belirsizlikle hareket ediyor.
Hareketsizlik dediğimiz şey de aslında sadece bir gözlemcinin sınırlı algısı olarak
karşımıza çıkıyor. Bir koltuğa oturduğunuzda tamamen hareketsiz
olduğunuzu düşünebilirsiniz ancak atomlarınızın ve moleküllerinizin
dansı sürüyor.
Öyleyse, tamamen hareketsiz kalmak mümkün mü? Cevap: Hayır. Çünkü kuantum düzeyinde, hareket her zaman devam ediyor!