Herhangi bir uçuş sırasında pilotların yaşayabileceği en zorlu deneyimlerden
biri, şüphesiz ki g kuvvetine maruz kalmaktır. Peki, g kuvveti tam
olarak nedir, pilotlar neden bayılıyorlar ve bayıldıklarında ne oluyor?
Savaş jeti pilotları, metal bir kuşu kontrol etmek ve silahlarını ateşlemekten daha fazlasını yaparlar. Aynı zamanda tamamen bayılmalarına ve tam bir felakete yol açabilecek inanılmaz baskılara dayanmak zorundadırlar.
Peki bu kuvvetlere dayanmak için nasıl bir eğitimden geçerler ve bu süreçte ne gibi zorluklarla karşılaşırlar?
Öncelikle g kuvveti nedir?
G kuvveti, bilimsel açıklaması ile standart yer çekimi kuvvetine göre
bir ivmelenme ölçüsü olarak adlandırılıyor. Örnek verecek olursak 1 g Dünya’nın yer çekimi kuvvetidir ve bizi yere çeker. Ancak hızlandığında veya yavaşladığında g kuvveti artabilir.
Bu durum da vücudunuz üzerinde daha fazla ağırlık ve baskı hissetmenize neden olur. Muhtemelen lunaparkta hızlı trene bindiğinizde veya hayatınızın bir noktasında 1 g’den fazla yaşamışsınızdır.
Peki pilotlar bu kuvvet etkisinde ne oluyor da bayılıyorlar?
Jet pilotları ani manevralar sırasında o kadar çok g kuvvetine maruz kalır ki kan, beyinden diğer organlara doğru kayar ve beyne giden oksijen miktarı ciddi şekilde azalır. Sonucunda da tahmin edebileceğiniz üzere pilot, kısa süreli bilinç kaybı yaşar.
Bu olaya yabancı bir terimle “G-LOC” denir. Pilotun görüş alanı daralır ve tüm renkler onun gözünde solmaya
başlar. Tam bu noktada pilot neredeyse bayılma eşiğine gelir. O
videolarda izlediğimiz surat ifadelerinin olması da bu kuvvetin baskısı
sonucunda oluyor.
Ancak modern teknoloji bu konuda da hazırlıklı.
Uçaklar, pilotların bu tür bir baygınlık yaşaması durumunda güvende kalmasını sağlayacak sistemlerle donatılmışlar.
Otomatik yer çarpışma önleme sistemleri (Auto-GCAS) sayesinde bilinçsiz bir pilotun kontrolündeki uçak düşme hâlinde otomatik olarak yükselerek olası bir facianın önüne geçebiliyor.
Ayrıca pilotlar, uçuş simülatörlerinde titizlikle eğitim alıyorlar.
Pilotlar, tehlikeden kaçınmak ve olası tehditleri bertaraf etmek için
hızlı manevralar yapmak zorundalar. Bunun için en ileri düzey uçuş
simülatörlerinden biri olan 90.000 kg ağırlığındaki “Kraken” adlı makinede eğitim alırlar.
Bu milyon dolarlık simülasyon makinesi, pilotların g kuvvetlerini
deneyimlemelerini ve gerçek uygulamalara hazırlanmalarını sağlıyor.
Uygun eğitimle birlikte insanlar, Dünya’nın 1 g kuvvetinin 8 katına dayanabiliyor.